متن سه زبانه ترجمه از فارسی به انگلیسی و عربی
دکتر اندیشه قدیریان
کلمه کاریکلماتور را که ترکیبی از دواژه کاریکاتور و کلمات است اولین بار در سال 1346 شاملو به نوشته های پرویز شاپور در مجله "خوشه"اطلاق کرد چون به اعتقاد او جملات کوتاه شاپور کاریکاتورهایی است که با کلمات بیان می شده اند .
کاریکلماتور در فرهنگ ادبی ایران ژانر نوظهوری به حساب می آید، اما لااقل در فرهنگ انگلیسی زبان گفتن جملات کوتاه و نغز ،یا افوریزم، سابقه ای دیرینه دارد.
افوریزم جمله ای است حاوی حقیقتی کلی که بصورت مینیمالو به شکل نغز و با استفاده از خلاقیت های زبانی و صنایع ادبی مثل استعاره و مبالغه بیان می شود.
اما کاریکلماتور از بیان کلی فلسفیواجتماعی فراتر می رود و مضامین فکاهی یا ادبی را نیز در بر می گیرد .
کاریکلماتور هم مبتنی بر اندیشه است و هم از کار نغز و خلاق با زبان ، مایه می گیرد ولذا کاریکلناتور را باید ژانری ادبی به حساب آورد ژانری که محبوب مخاطب است ، آموزنده است ، سرگرم کننده است، تفکربرانگیز است ، و علاوه بر همه این ها در سخنرانی ها یا اموزش طنز و ادبیات می توان از آن استفاده کرد .
جای تعجب بسیار دارد که اخیراٌ در برنامه "قندپهلو " در تلویزیون کارشناس ادبی برنامه کل این ژانر را زیر سوال برد.
ایشان هم به خود کلمه کاریکلماتور ایراد گرفت که به زعم ایشان کلمه ای ناخوش آهنگ است و هم با اینکه طنز نویسان و شاعران بزرگی در این حوزه طبع آزمایی کرده اند ، این ژانر را ختم به پرویز شاپور دانست و گفت با ایشان آمد و با ایشان رفت و باید می رفت .
از جمله کسانی که عمری در این راه گذاشته سهراب گل هاشم نویسنده خوش ذوق مشهدی است که به گفته خودش در مقدمه کتاب از سال 1355که اولین کاریکلماتورش چاپ شد تا به امروز ، نوشتن کاریکلماتور دلمشغولی اش بوده است .
سه تصویرگر هم منتخبی از این جملات را با کاریکاتورهای خطی ساده به تصویر ترجمه کرده اند.
کاریکلماتورهای گل هاشم امیخته ای از حقایق کلی و ملاحظات سیاسی و اجتماعی و نیز شوخی و بازی های زبانی است . چند نمونه:
تنها پُشت گرمی فقرا نور خورشید است .
بعضی ها زندگی می کنند ، بعضی ها وقت زندگی را می گیرند .
هر وقت به خواب خرگوشی می روم رویای هویج می بینم .
ترس از سانسور ، اشتهای نویسنده را به خوردن حرفش تحریک می کند .
بعضی ها را سر راه می گذارند ، بعضی ها را از سر راه بر می دارند .
خیلی ها با هم جفت اند ولی جور نیستند .
انقدر گرسنه ماند که از زندگی سیر شد .
نمی توانم هم سر قولم بایستم هم زیر پایش نگذارم .
خیلی خودمانی بودند ، یکدیگر را با اسم کوچک نگاه می کردند .
پول گاهی زبان را باز می کند و گاه می بندد .
برای اینکه بند دلم باز نشود سعی می کنم که به کسی دل نبندم .
گاهی دامنه تاثیر رسانه های اغفال جمعی از سلاح های کشتار جمعی وسیع تر است .
در برخی کشورها اینترنت به فیلتر نت تبدیل شده است .
فصلنامه طنز ادبی طنزآور شماره یکم پائیز 1399
+انجمن کاریکلماتور ایران
+کاریکلماتور
+سهراب گل هاشم
متولد پانزدهم اردیبهشت ماه سال 1336 هستم